Имам әл-Баздауи: «Өлтірілген кісі өз ажалымен өлді. Өлтіру – ауру тәрізді өлімнің бір себебі. Ал «Өлтірілген адам өз ажалымен өлмеді. Ол ажалынан бұрын өлді» деу дұрыс емес. Өйткені, Қасиетті Құран Кәрімде: «Әркімнің ажал уақыты келгенде бір сәт кешіктірілмейді және ілгері жылжымайды» («Әғраф» сүресі, 34-аят) деген.  

Имам Матуриди: «Алла тағала әзали шексіз ілімімен құлының туыстарымен жақсы қарым-қатынас жасайтынын да, жасамайтынын да біледі. Алдын-ала толық білгендіктен құлының тағдырына ұзақ ғұмыр кешуді жазды. Оның өмірі туыстарымен жақсы қарым-қатынаста болғаны үшін ұзармайды. Яғни, құлдың туыстарымен жақсы қарым-қатынаста болуы тағдырдағы жазмышты өзгертті, өмірін ұзартты деу дұрыс емес. Сол сияқты Алла тағала бір адам екінші бір адамды өлтіретінін біледі. Білгендіктен, тағдырын «Лаухуль махфузда» солай жазды. Бұл жазмыштан асып, Алланың қалауынсыз бір адам екінші бір адамның жанын қалай алмақ? Егер бұлай айтар болсақ, Алла тағала бір істің соңғы нәтижесінен хабарсыз, әрі уәделі ісін толық орындай алмады деген боламыз. Бұл Алла тағаланың өлтіріп, тірілту үкімдарлығын құлға беріп, Оған кемшілік сипатын берген боламыз. Ал адам өлтіру Алла тағала тыйым салған күнәлі іс. Қандықол сол қылмысы үшін жазаланады. Оның бұл қылмысы біреуді ажалынан бұрын өлтіру емес, тек ажалына себеп болу ғана» [1]- деп жауап береді.

Демек, адам баласының қашан өлетіні Алла тағаланың шексіз білімімен «Лаухуль махфузда» жазылып, Алла тағаланың құдіретімен іске асады. Адам өз ажалымен өледі. Оны біреудің өлтіруі өлімнің бір себебі ғана. 

                                                                    Абдусамад Оқан,
                                                                   PhD докторанты, исламтанушы